Зерттеушілердің назарын тұжырымдамаларды вербализациялау мәселесі және оларды ұсыну тәсілдері көбірек аударады. Ертегі мәтіндерінде халықтың ұжымдық санасын, оның тарихын, мәдениетін, мінез-құлқын, тілін анықтауға болады. Ертегілерде аксиологиялық мәртебесі бар, бұл олардың жоғары дидактикалық әлеуеті туралы айтуға мүмкіндік береді. Бұл мақала жалқау адам туралы ертегілер мәтінінің семантикалық кеңістігін ұйымдастырудың ерекшеліктерін қарастырып, оның аксиологиялық мәртебесін анықтауға арналған. Мақалада ертегілер мәтінін дискурсивті талдау моделі ұсынылған, алгоритм тұжырымдамалық талдаудың негізгі компоненттерін, сондай-ақ негізгі мәтіндік категорияларды талдауды қамтиды: кейіпкердің аты, кеңістік, әрекет, уақыт. Бұл компоненттер орыс және Қытай ертегілерінде анықталады. Орыс ертегісінде «Емя-ақымақ» сиқырлы көмекшісі бар, ол кейіпкердің қоғам мүшесі болуына және жетілуіне көмектесетін шортанның сөздері. Қытайлық «Жалқау» ертегісі сиқырлы көмекші ретінде кейіпкердің өсу жолынан өтуіне көмектеспеген рәсімді қолданылады. Ертегілер мәтіндерінде орыс тіліндегі «жалқау адам» тұжырымдамасының аксиологиялық мәртебесі теріс және оң бағаға ие екендігі анықталды; Қытай тілдік санасында – тек теріс бағалынады.
ЖАЛҚАУ АДАМ ТУРАЛЫ ЕРТЕГІЛЕРДІҢ СЕМАНТИКАЛЫҚ КЕҢІСТІГІ: АКСИОЛОГИЯЛЫҚ АСПЕКТ
Жарияланған September 2024
28
18
Аңдатпа
Тіл
Русский
Кілтті сөздер
когнитивті лингвистика, дискурсивті талдау, аксиологиялық аспект, семантикалық құрылым, модельдеу, ертегі дискурсы.
Дәйексөздерді қалай жазу керек
[1]
Жумагулова Б.С., Ц.Ц. 2024. ЖАЛҚАУ АДАМ ТУРАЛЫ ЕРТЕГІЛЕРДІҢ СЕМАНТИКАЛЫҚ КЕҢІСТІГІ: АКСИОЛОГИЯЛЫҚ АСПЕКТ. Абай атындағы ҚазҰПУ Хабаршысы. Филология ғылымдары сериясы. 3, 89 (Вер 2024), 19–28. DOI:https://doi.org/10.51889/2959-5657.2024.89.3.002.