Мақалада қазақ және ағылшын халықтарының ұлттық-мәдени негіздерін көркем шығармаларда жеткізу мәселелері қарастырылған. Аудармада айтарлықтай қиындық тудыратын лингвистикалық құралдар мен стилистикалык құралдарды пайдалану мәселелері де қозғалады; сондай-ақ тілдің ұлттық реңкті бірліктерін беру кезінде аударма әдістерін қолдану мүмкіндіктері қарастырылады. Мақаланың өзектілігі келесі факторларға байланысты: көркем әдебиеттен мысалдар арқылы мәдени құрамдас бөлікпен лексиканың салыстырмалы сипаттамасын кеңейту қажеттілігі; сөздердің ұлттық-мәдени компонентіне контекстік мағына беру; аудармада лингвистикалық қиындықтар туғызатын қазақ және ағылшын тілдерінің семантикасының ұлттық-мәдени ерекшелігін анықтау. Жоғарыда аталған мақсаттар мынадай міндеттерді қойды: әдеби шығармалардағы мәдени компоненті бар сөздік қорды анықтау; анықталған сөздердің семантикасын салыстыру және мәдениеттің, болмыстың, күнделікті өмірдің және т.б. тән белгілермен байланысты мағыналарының ерекшеліктерін сипаттау; аударманың адекваттылық дәрежесін бағалау. Мақалада қойылған сұрақты зерделеу нәтижесінде алынған ең маңызды нәтижелер: этномәдени лексиканы және осы бірліктердің мүмкін аударма нұсқаларын салыстырмалы талдау; сөздік құрамының ұлттық-мәдени ерекшеліктерін белгілеу; мағыналардың семантикалық кеңеюінің негізгі тенденцияларын анықтау; аудармада экстралингвистикалық факторларды белгілеу; қарастырылып отырған бірліктердің стильдік ерекшеліктерін анықтау; қарастырылып отырған тілдер әлемінің құндылық бейнесіндегі сәйкессіздіктер; ұлттық ерекшелік аясында лексиканың тұрақты қабатын талдау.
ҚАЗАҚ ЖӘНЕ АҒЫЛШЫН ТІЛІНДЕГІ ӘДЕБИ МӘТІНДЕРДІ ҰЛТТЫҚ-МӘДЕНИ БЕЙІМДЕУ МӘСЕЛЕЛЕРІ
Жарияланған December 2023
68
49
Аңдатпа
Тіл
English
Кілтті сөздер
аударма
мәдени айырмашылықтар
тілдік құралдар
эквивалентті емес лексика
аударма стратегиялары
Дәйексөздерді қалай жазу керек
[1]
Akbalaeva, Z. 2023. ҚАЗАҚ ЖӘНЕ АҒЫЛШЫН ТІЛІНДЕГІ ӘДЕБИ МӘТІНДЕРДІ ҰЛТТЫҚ-МӘДЕНИ БЕЙІМДЕУ МӘСЕЛЕЛЕРІ. Абай атындағы ҚазҰПУ Хабаршысы. Филология ғылымдары сериясы. 86, 4 (Груд 2023), 132–141. DOI:https://doi.org/10.51889/2959-5657.2023.86.4.014.