Редакторлық этика

 Абай атындағы ҚазҰПУ хабаршысы «Филология ғылымдары» сериясы ғылыми журналының редакциялық этика - бұл мақалаларды жариялауды шешуде басшылыққа алатын ережелер жиынтығы.

Редакциялық алқа өз жұмысында 1996 жылғы 10 маусымдағы «Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы» ҚР Заңына (13.05.2020 ж.жағдай бойынша өзгерістермен және толықтырулармен) бағдарланады.

Редакция қызметінің этикалық қағидаттары мен міндеттемелері

1. Абай атындағы ҚазҰПУ хабаршысы «Филология ғылымдары» сериясы журналдың редакциялық алқасы редакцияға келіп түсетін мақалалармен жұмыстың барлық процесін материалдардың журнал бағытына сәйкестігін бағалаудан, рецензиялаудан, автормен байланыстардан, қолжазбаны баспаға дайындаудан бастап, бақылау даналарын кітап палатасына және елдің ұлттық кітапханаларына жіберуге дейін бақылайды.
2. Журналдың редакциялық алқасы ғылыми қоғамдастықта қабылданған және құрылған жарияланымдардың жоғары этикалық стандарттарын қолдауға жауап береді, журналды жақсартуға және дамытуға ұмтылады.
3. Журналдың редакциялық алқасы журналға келіп түскен мақалаларды бағалауда бейтараптығы, олардың соқыр рецензиялануын қамтамасыз етуі және авторларды оның нәтижелері туралы уақтылы хабардар етуі үшін толық жауапты болады.
4. Журналдың редакциялық алқасы зияткерлік меншік құқықтарын сақтау және редакцияға келіп түсетін қолжазбаларға қолжетімділікті шектеу үшін толық жауапты болады. Келіп түскен және жарияланбаған баптар туралы ақпарат жариялауға жатпайды, олардағы ғылыми Ақпарат және ешқандай мақсатта пайдаланылмайды.

Редакторлардың этикалық қағидаттары мен міндеттемелері

1. Ғылыми журналдың бас редакторы мен техникалық хатшысы редакциялық алқамен, халықаралық Сараптамалық кеңеспен және журнал редакциясымен ынтымақтастыққа сүйене отырып, жариялау туралы шешім қабылдау үшін дербес және дербес жауапты болады. Қарастырылып отырған жұмыстың ғылыми мазмұны және оның ғылыми маңыздылығы әрқашан жариялау шешімінің негізінде болуы керек. Редактор жала жабу, авторлық құқық, заңдылық және плагиатқа қатысты өзекті заң талаптарымен шектеліп, журналдың редакциялық алқасының саясатын басшылыққа ала алады.
2. Бас редактор мен техникалық хатшы авторлардың нәсіліне, жынысына, жыныстық бағдарына, діни көзқарастарына, шығу тегіне, азаматтығына немесе саяси қалауына қарамастан қолжазбалардың зияткерлік мазмұнын бағалауы керек.
3. Бас редактор, техникалық хатшы және редакциялық алқа қабылданған қолжазба туралы ақпаратты авторларды, рецензенттерді және басқа да консультанттарды қоспағанда, үшінші тұлғаларға қажетсіз ашуға міндетті емес.
4. Авторлармен, компаниялармен және қолжазбамен байланысты басқа да ұйымдармен бәсекелестік, бірлескен және басқа да өзара іс-қимылдар мен қатынастар салдарынан мүдделер қақтығысы болған жағдайда редакторлар қолжазбаларды қараудан бас тартуға тиіс.
5. Жарияланымдағы бекітулердің немесе қорытындылардың қате екендігіне сенімді дәлелдер берген техникалық хатшы өзгерістер енгізу, жарияланымды алып қою, алаңдаушылығын білдіру және басқа да тиісті іс-қимыл жағдайлары туралы тез арада хабарлау мақсатында бұл туралы Бас редакторға және баспагерге хабарлауы тиіс.
6. Бас редактор баспагермен бірге қарастырылған қолжазбаларға немесе жарияланған материалдарға қатысты этикалық шағымдар туындаған жағдайда тиісті жауап береді. Мұндай шаралар қолжазба авторларымен өзара әрекеттесуді және тиісті шағымды немесе талапты дәлелдеуді қамтиды, бірақ сонымен бірге тиісті ұйымдармен және зерттеу орталықтарымен өзара әрекеттесуді де білдіруі мүмкін.

Рецензенттер қызметінің этикалық қағидаттары

Рецензиялау журналының жарияланымдық қызметінің негізгі бөлігі болып табылады. ҚазҰПУ хабаршысы «Филология ғылымдары» ол академиялық қоғамдастықта қабылданған стандарттарға сәйкес келетін жарияланымдар деңгейін қамтамасыз етуге бағытталған.

Рецензенттер соқыр рецензиялау процесін жүзеге асыру кезінде мынадай этикалық қағидаларды басшылыққа алуы тиіс:

1. Рецензент өзінің ғылыми мүдделерінің аясына кіретін мақалаларды ғана рецензиялауға келісім беруге міндетті.
2. Рецензент редакциялық алқаға мүдделер қақтығысы туралы уақтылы хабарлауға міндетті.
3. Рецензент рецензияның құпиялылығын құрметтеуге және рецензиялау кезінде немесе одан кейін мақаланың немесе рецензияның мазмұнын ешкімге жарияламауға міндетті.
4. Рецензенттің рецензиялау барысында алынған ақпаратты пайдалануға құқығы жоқ.
5. Рецензиялау процесінде рецензент объективтілік және конструктивтілік қағидаттарын басшылыққа алуға міндетті, рецензияланатын материалдардың автордың өз ғылыми көзқарастарына сәйкес келмеуіне субъективті баға беруіне жол бермеуі тиіс.

Авторлардың этикалық принциптері мен міндеттері

1. Автор жариялауға ұсынылған материалдардың дұрыстығына және жарияланған зерттеудің этикалық және құқықтық нормаларға сәйкестігіне жауап береді.
2. Автор жариялауға ұсынылған қолжазбаның өзіндік сипаты бар, плагиат емес, бұрын жарияланбаған және басқа журналға жариялау үшін ұсынылмағаны үшін жауап береді.
3. Автор жариялауға ұсынылған мақала өзінің бұрын жарияланған жұмыстарының аударма тілдік нұсқасы болып табылмайтындығына жауапты.
4. Редакциямен қарым-қатынаста автор академиялық қоғамдастыққа құрметпен қарауға, редакция талаптары мен рецензенттердің бағасына дұрыс жауап беруге міндетті.
5. Редактормен және рецензенттермен өзара әрекеттесуде қандай да бір түсініспеушілік туындаған немесе талаптармен немесе әрекеттермен келіспеген жағдайда автор өз талаптарын журналдың бас редакторына жазбаша түрде мәлімдеуге міндетті.