Ономастика, француз тілінде «Ономастика», ағылшын тілінде де «Ономастика» – яғни бұл бүкіл тілдердегі ономастика терминдерімен өрнектелген ғылым саласы. Бұл салаға тарих, география, дін, этнология және т.б. және негізінен лингвистика кіреді. Топонимдер мәдениеттің маңызды бөлігі болып табылады, онда түркі тайпалары арасында нанымдар, түстер мен сандар жиі қолданылады, бұл бүкіл қоғамның түсінігінен туындайды.

Осыған байланысты жерге, суға географиялық атаулар беруге байланысты мәселелер тек Исламға ғана қатысты емес, сонымен бірге тарихқа тереңірек үңілдіреді. Жануарлардың тотемдік атауларынан бастап шамандық нанымдарға дейінгі көптеген нанымдар жер мен сулардың атаулары ретінде қолданылады. Бұл жылан көлі, haunted mansion, ібіліс ағыны сияқты жер атаулары. Осы атауларға қатысты сөздердің мағыналары, шығу тегі, тарихи және географиялық ерекшеліктері жеке зерттеудің тақырыбы болып табылады.

Түркі тіліндегі жер мен су атауларының пайдалану ерекшеліктері де бөлек зерттеуге тұрарлық. Мысалы, қара атауының барлық мағыналарын беретін топонимдер бар. Черногория, Қара теңіз, Қарасу, Қара ауыл, Қаратау және т.б. жер атауларында түс атауының әртүрлі мағыналары біздің тіліміздің байлығын көрсетеді. Бұл мәселе төңірегінде 1959 жылы А.Әбдірахманов осы мәселе бойынша «Қазақстанның жер-су атаулары» атты Қазақстанда тәуелсіз зерттеу жүргізді. Кейінірек бұл тақырыптағы зерттеулер көптеп тарай бастады.

Сандарды географиялық атаулар ретінде пайдалану да мысалдарға толы. Түрік сенімінде 3, 7, 5, 40 сияқты киелі (формальды) сандық топонимдер қолданылады. Үштөбе, бестөбе, қырқыншы зират және т.б. сияқты жер атаулары. Сандармен байланысты географиялық атауларда назар аударатын тағы бір грамматикалық ерекшелік – сандар басқа зат есімдермен қолданғанда көптік мағынасын білдірсе, географиялық атауларда бұл ұғым бір ғана жердің атын білдіреді. Мысалы біз «үш адамдар» емес, «үш адам» дейміз, яғни адамның көп екенін біреу емес үшеу екенін түсінеміз. Алайда, бұл жер атауларында ескерілмейді.

Түрік тіліндегі географиялық атауларды зерттеу тарихы жеке зерттеулер болмаса да, өте ежелгі дәуірден бастау алады. Бұл барлық дерлік зерттеулерде қарастырылған тарихи тақырыпты нақтылайды. Басқаша айтқанда, ол тарихи дереккөздерде аталған географиялық атауды қазіргі мәртебесімен салыстыруға арналған. Біз бұл сұрақтарды мақаламызда қарастырамыз.