Бағалау ұғымы адам қызметінің әр түрлі саласында кең таралған. Әр түрлі жағдайларға қарамастан, адамның барлық әрекеттерін өзі де, айналасындағы адамдар да бағалайды. Бағалау әр адамның саналы өзін-өзі реттеу процесінің негізінде жатыр. «Өмірлік білім» парадигмасындағы өзгерістерге байланысты, өз іс-әрекетін бағалауға дағдылары бар адам бұл әрекеттің нәтижесін анық көреді, оны қалай талдауды, түзетуді біледі – үлкен нәтижелерге қол жеткізеді және табысты адам болып табылады. Сондықтан бағалау дағдыларының негізін қалау мектеп іс-әрекетінің кезеңінде де қалануы керек.

Мақалада білім беру мазмұнын жаңарту жағдайында қазіргі заманғы мектеп оқушысының білім, білік және дағдылар жүйесін критериалды бағалау мәселелері көрсетілген. Бағалауға қойылатын жаңа талаптар, егер бұрын мектепке дәстүрлі түрде оқушыға белгілі бір білім, білік және дағдыларды беру міндеті жүктелген болса, енді білім берудің мақсаты жаңа ақпараттық ағындарды игеруге қабілетті, функционалды сауатты тұлғаны дамыту болып табылады, оқуға және қарым-қатынас жасауға қабілетті іс-әрекеттің жаңа түрлері, туындайтын мәселелерді шешеді және нәтижесінде табысты болады.Осы тұрғыдан алғанда, жұмыс білім беру кеңістігінің маңызды интеграциялық факторы ретінде білім алушылардың білім жетістіктерін критериалды бағалау жүйесін білім берудің іргелі қағидаларының іске асырушысы ретінде, оқытуда проблемалық жағдайларды диагностикалаудың және түзетудің негізгі құралы ретінде пайдалану қажеттілігін негіздейді.

Мақалада критериалды бағалау жүйесін білім берудің жаңартылған мазмұны аясында қолданудың теориялық негіздері қарастырылып, қалыптастырушы және жиынтық бағалау ұғымдары анықталды, критериалды бағалау әдістерін орыс тілінде қолдану жүйесі сипатталды, бастауыш мектептегі сабақтар, кіші жастағы оқушылардың танымдық белсенділігі мен танымдық дербестігінің даму деңгейіне талдау жүргізілді, дамыған жүйені білім беру процесіне енгізу бойынша эксперименталды зерттеу нәтижелерін ұсынады.

Қорытындылай келе, авторлар жаңартылған білім беру мазмұны аясында жетістіктерді өлшеудің және оқу проблемаларын диагностикалаудың негізгі құралы ретінде критериалды бағалау жүйесі ерекше маңыздылыққа ие болады деген қорытындыға келді. Авторлар пікірінше, ол мына жағдайдарға жол ашпақ: әлемдік стандартқа сәйкес болуы, оқыту стратегиясы мен тактикасы бойынша түбегейлі шешімдер қабылдау, білім мазмұнын, күтілетін білім беру нәтижелерін бағалау.

Кілт сөздер: критериалды бағалау, формативті және суммативті бағалау, білім берудің жаңартылған мазмұны, өзін-өзі саналы реттеу, функционалдық сауаттылық, танымдық белсенділік, танымдық дербестік, оқу эксперименті.