Білімгерлердің функционалдық сауаттылығын дамыту үшін мәтінді оқып зерделеу мен пайымдау аса маңызды. Зерттеушілердің түсіндіруінше мәтінді тану үшін жан-жақты, көп қырлы талдау қажет. Мәтіннің мағыналық мазмұны мен композициялық құрылымының ерекшеліктерін түсініп қана қоймай, сонымен қатар автордың дүниетанымын, ішкі әлемін, ұстанымын, шығармашылық даралығын, оның шығарманы кімге бағыттап жазғанын да ескерген жөн. Алайда, көбіне оқырмандардың шығарманың сыртқы мазмұнын, қалыбын ғана танып, ішкі мағынасын, мазмұн-мәнін танымау, түсінбеу жағы басым. Жас оқырманның шығармаға терең үңіліп, түсінуіне білім, білік, дағды керек. Мақалада, функционалды оқу арқылы білім алушылардың мәніді түсіну және тану белсенділігін арттыруға бағытталған әдіс-тәсілдер көрсетіліп, теориялық тұрғыда негізделеді.